2005 is het feest, want de christelijke school op Colijnsplaat bestaat 100 jaar. Dit heugelijke feit word gevierd met diverse leuke evenementen in de maand juni. Er word gedacht aan de kinderen, maar ook aan de oud-leerlingen en leerkrachten. 2005 is ook een zwarte bladzijde in de geschiedenis van de school. Aan het eind van het schooljaar gaan de deuren van de christelijke school voorgoed dicht. Het gebrek aan leerlingen is al vele jaren een probleem. De school had nog zo’n drie jaar mogen doorgaan maar om kwaliteit voor de leerlingen en leerkrachten te waarborgen is gekozen om er nu een streep onder te zetten. Het is jammer voor het dorp dat er een school word gesloten. De toekomstige ouders kunnen, als ze hun kinderen op Colijnsplaat willen houden, alleen nog kiezen uit één school. Kiest men voor christelijk onderwijs dan zal men moeten uitwijken naar b.v. Geersdijk.Om een idee te geven wat er allemaal is gebeurd nemen wij u mee in de tijd en vertellen u wat over de school en het ontstaan.
“Het begin”. ![]()
In vrijwel alle Noord-Bevelandse plaatsen werden vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw protestantse scholen gesticht. De oudste bijzondere school op het eiland, de School met den Bijbel, werd in 1861 in Wissenkerke gesticht. De school zette zich in de beginjaren af tegen het openbaar onderwijs. Ze richtte in 1862 een verzoek aan het gemeentebestuur om het gratis onderwijs op de openbare lagere school af te schaffen, bevreesd als ze was voor oneerlijke concurrentie. De gemeente negeerde dit verzoek echter. In Colijnsplaat was het de christelijke vrouwenvereniging die in 1898 het initiatief nam tot oprichting van een christelijke school. Nog datzelfde jaar werd de Vereniging voor Gereformeerd Schoolonderwijs opgericht. De hervormde gemeente voelde ook wel voor een christelijke school, maar vond de financiële last te zwaar. Het gevolg was dat de christelijke school aanvankelijk een zuiver gereformeerd karakter droeg. Hoewel vrouwen het voortouw tot de oprichting van de school hadden genomen, vond het schoolbestuur dat de rol van de vrouw in de maatschappij beperkt moest zijn. Een vrouw voor de klas was alleszins acceptabel, zoals juffrouw Heijboer ondervond, die ruim dertig jaar als onderwijzeres aan de christelijke school was verbonden. Het werd haar echter verboden zich met politiek in te laten. Toen het christelijk schoolbestuur in 1913 ter ore kwam dat Heijboer zich onlangs aangesloten heeft bij de beweging voor vrouwenkiesrecht, kwam haar dit op een berisping te staan. Tegenover het bestuur betuigde ze spijt voor deze onbezonnen actie.In de beginperiode was de belangrijkste taak van de vereniging het inzamelen van geld waarmee een eigen schoolgebouw kon worden gefinancierd. De bijdragen in de vorm van giften en collecten stroomden binnen. Het waren vooral de gereformeerd landarbeiders, die reeds vanaf het begin geld inzamelden. In 1903 was al een bedrag van ƒ 4844,- verzameld, genoeg om een pand in de Voorstraat te kunnen kopen. Dit pand werd afgebroken waarna een geheel nieuw schoolgebouw compleet met onderwijzerswoning kon worden opgetrokken.Waarschijnlijk werd de schoolstrijd het felst gevoerd in Colijnsplaat tot in de gemeenteraadsvergaderingen aan toe. In 1905 opende de school haar deuren voor de 55 leerlingen die toen waren ingeschreven voor het christelijk onderwijs. Het eerste hoofd van de school was de heer A. Kes, afkomstig uit Dordecht. Hij bleef slechts 1 jaar verbonden aan de school. Een ander hoofd, de heer Slotema, bleef 30 jaarverbonden aan de school. Maar de kroon werd gespannen door juffrouw A.E. (Netta) Contant, zij was zo’n 40 jaar in dienst bij de school. Vele kinderen hebben bij haar geleerd wat lezen, schrijven en handwerken was. De grondwetwijziging van 1917, waarin het openbaar en bijzonder onderwijs financieel gelijk werden gesteld, was heel belangrijk voor het christelijk onderwijs. Ze hadden vanaf dien tijd net zoveel recht op overheidsgeld als de openbare scholen.De school groeide in de periode tot 1920 spectaculair. In dat jaar bezochten maar liefst 165 kinderen de school. Ze kregen les van vijf onderwijzers in drie lokalen. Het grote aantal leerlingen noopte tot uitbreiding. In 1920 werd het aantal lokalen tot vijf uitgebreid. Merkwaardig was dat vanaf 1920, het jaar waarin het bijzonder onderwijs financieel gelijkgesteld werd aan het openbaar onderwijs, het leerlingenaantal fors daalde. Rond 1930 was het aantal zelfs teruggelopen tot ongeveer honderd. Het bestuur zag als belangrijkste oorzaak van de daling de onverschilligheid van de ouders om hun kinderen christelijk onderwijs te laten volgen. Een bestuurslid merkte op dat zoo weinig ouders die vroeger Chr. Onderwijs genoten hebben hun kinderen naar onze school zenden.Na de Tweede Wereldoorlog probeerde men de daling een halt toe te roepen door de naam van de vereniging te veranderen. Het etiket ‘gereformeerd’ werkte in de ogen van enkele bestuursleden afschrikwekkend op ouders van hervormde huize die hun kinderen wel naar een christelijke school, maar niet naar een gereformeerde school wilden sturen. In 1950 besloot het bestuur de naam van de vereniging te veranderen in Vereniging voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs. De naamsverandering kon de terugloop op lange termijn echter niet tegenhouden. Na een bescheiden groei in de jaren vijftig liep het aantal leerlingen vanaf 1960 terug. In dat jaar waren voor het eerst minder dan honderd leerlingen ingeschreven. Als belangrijkste oorzaken noemde de vereniging het dalende geboortecijfer en het wegtrekken van veel jonge gezinnen naar de Randstad. Eind jaren zestig was het aantal leerlingen zelfs beneden de zestig gedaald en kwam de positie van de derde leerkracht in het geding.In 1970 verhuisde de school naar het nieuwe gebouw aan de Meidoornstraat, wat toen het nieuwe uitbreidingsplan was. In die zelfde tijd – 1970-1972 – werd er rond de nieuwe school volop gebouwd. Er werd een nieuw bejaardenhuis – Rustoord – tegen over de school gebouwd en er werden bejaardenflatjes gebouwd aan de zijkant van de school. In 1983 fuseerden de christelijke lagere school en de christelijke kleuterschool tot één protestants-christelijke basisschool Open Hof. De christelijke kleuter school heeft van 1960 tot 1983 aan de Deltastraat gestaan.De gefuseerde school zou iets meer dan twee decennia bestaan. Eind juni 2005 sluit het de deuren voor goed.Wij bedanken alle leerkrachten die “ons” met veel geduld getracht hebben de basiskennis van het rekenen, lezen, schrijven etc en de beginselen van het christelijk onderwijs bij te brengen.
Colijnsplaat, mei 2005.
Gerard de Fouw, oud leerling van de school.
“Het begin”.